Bronocice, wieś oddalona o ok. 3 km od Działoszyc, stała się w latach 1967 – 77, miejscem badań archeologicznych. Początkowo badania prowadzone były jedynie w znanych już stanowiskach archeologicznych w Bronocicach, gdzie szukano pozostałości neolitycznej kultury pucharów lejkowatych, ograniczając badania jedynie do terenów nisko położonych, w dolinie rzeki Nidzicy. Dopiero na początku lat 70 -tych zainteresowano się wyżej położonymi terenami, gdzie dokonano odkrycia właściwej, neolitycznej osady.
Największym odkryciem bronocickiego osiedla są fragmenty wazy, na której znajduje się podobizna wozu. Jest to czterokołowy wóz widziany z góry. Piąte koło („zapasowe”) znajdujące się pośrodku wozu, prawdopodobnie przedstawiało jakiś święty obraz lub przedmiot. Wokół wozu znajdują się najprawdopodobniej malowidła drzew, pól uprawnych i wody (rzeki). Motywy te są wyryte od ok. 3 cm wysokości, tej 10,5 cm wazy. Mniej więcej połowy wazy brakuje, lecz najprawdopodobniej kompletne malowidło składało się z czterokrotnie powtórzonej na obwodzie naczynia sekwencji: las (drzewo) – wóz – pola, zamkniętych od dołu motywem wody. Jest to niezwykle cenne znalezisko, gdyż na wazie przedstawiony jest wizerunek koła, który datowany jest na ok. 3500 BC (badania stopnia rozkładu węgla 14C przeprowadzone w Groningen w Holandii), co sprawia, iż jest najstarszym, odkrytym wizerunkiem koła na świecie!!! Wizerunki koła z Uruk-Eanna (Irak), dotychczas uznawane za najstarsze i z Flintbek (Niemcy) są, o co najmniej 200-300 lat młodsze!
Dnia 25 maja 2003 r. odbyła się w Bronocicach uroczystość odsłonięcia pomnika „Praojcom i Archeologom” upamiętniającego isnienie w tym miejscu neolitycznej osady i odkrycia najstarszego na świecie wizerunku pojazdu kołowego, przedstawionego na znalezionej w tym miejscu wazie. Nie doszło by do odsłonięcia pomnika, gdyby nie zaangażowanie wielu ludzi, którzy włożyli bezinteresowny wkład w upamiętnienie tego wiekopomnego odkrycia. [zdjęcia z uroczystości odsłonięcia pomnika] [osoby zaangażowane w organizację uroczystości odsłonięcia pomnika]
Więcej na stronie www.bronocice.dzialoszyce.info
