Początki sięgają lat II wojny światowej, kiedy to Rada Główna Opiekuńcza (RGO), z filią w Miechowie, postanowiła zatroszczyć się o los małoletnich przesiedleńców ze Wschodu. Z pomocą przyszli mieszkańcy Działoszyc. W starym domu studiów religijnych i łaźni żydowskiej umieszczono dzieci, które przybyły ze Lwowa i okolic. Ich rodziny były prześladowane przez nacjonalistów ukraińskich, bądź wywożone do sowieckich łagrów. 20 maja 1944 r. 44 chłopców zamieszkało w budynkach pożydowskich. Wkrótce dojechała dwudziestka dzieci z sierocińca w Skalbmierzu. Następnie liczba wychowanków wzrosła do dwustu.
Zawiązał się Komitet Opiekuńczy, a jego skład stanowili: prezes Mieczysł Woźniak, Stanisław Kulczyński i Arkadiusz Górnisiewicz. Pierwszym kierownikiem był Jan Guca, wspaniały pedagog, przed wojną dyrektor zakładu dla głuchoniemych. Dziećmi opiekowały się wychowawczynie przesiedlone z ziem wschodnich. W okresie Republiki Partyzanckiej oraz w styczniu 1945 r. dzieci ewakuowano do sąsiednich wsi.

Po II wojnie Dom Dziecka został upaństwowiony. Kierownikiem był Franciszek Kędzior, ogrodnik z zawodu, ale dobry organizator. W 1948 r. funkcję kierownika objął Jan Kołpak, a przewodniczącym samorządu wychowanków był Jerzy Kochański. Sekcją artystyczną opiekowała się Janina Socha. Organizowano wieczorki taneczne, teatrzyk kukiełkowy. W 1949 r. wychowankowie na ogólnopolskim konkursie gazetek ściennych zdobyli czwartą nagrodę. PDD otrzymał srebrny medal za udział w święcie sportowym w pow. pińczowskim. Wakacje spędzano w pobliskim Sancygniowie ( w budynku szkoły – główne atrakcje to grzybobranie w pobliskich lasach i kąpiel w stawie z przepiękną wyspą pośrodku – PJK ) lub Węchadłowie ( w dworku, a atrakcjami oprócz grzybobrań były dalekie wyprawy na kąpielisko – PJK ). W latach późniejszych wychowankowie przebywali na obozach w Skarżysku – Kamiennej i Oksie ( atrakcjami z kolei tutaj były kąpieliska, noclegi w namiotach, kuchnia polowa, kajaki i wyprawy na jagody – PJK ).

Kolejnymi kierownikami byli: Stefania Drukała i Kazimierz Sochacki. Personel tworzyli m. in.: wychowawcy – Janina Socha, Maria Kolendo, Zofia Awakowicz, Zofia Hardorf – kier. kuchni, kucharki – Tekla Liwczycka, Michalina Sieciarska, Janina Nabielska, praczka Zofia Górak, krawcowa Aniela Cygańczuk, księgowy – Tadeusz Morasiewicz, Marian Kamiński – intendent.

Nowoczesny budynek Domu Dziecka, z inicjatywy kier. Jana Kołpaka, miał powstać w Dziekanowicach. Niestety, ówczesne władze powiatowe postanowiły przenieść Dom Dziecka z Działoszyc do Kazimierzy Wielkiej, co nastąpiło oficjalnie 6 listopada 1972 r.

Wychowankowie Działoszyckiego Domu Dziecka rozjechali się po Polsce, założyli rodziny, ale pamiętają o swym powojennym dzieciństwie spędzonym w murach rabinówki.

Tekst na podstawie książki Adama Sznajderskiego „Działoszyce- 2000” opracował: Paweł Kamiński.